Flood recedes leaving a layer of mud covering the fish sauce village, causing billions of dong in damage. WATCH & READ Lâm Đồng: Lũ rút để lại lớp bùn phủ kín làng nghề nước mắm, người dân thiệt hại hàng tỷ đồng Dong sound: Flood recedes, leaving a layer of mud covering the fish sauce village, causing billions of dong in damage to people.[Báo Sức khỏe & Đời sống Trang Youtube chính thức của Báo Sức khỏe & Đời sống - Cơ quan ngôn luận của Bộ Y tế. Đây là Kênh cung cấp những thông tin chính xác, tin cậy về y tế và chăm sóc sức khoẻ; cũng như các vấn đề thời sự, xã hội trong nước và trên thế giới.from Vietnam Joined Jan 9, 2016]
On December 6, the entire concentrated production area was still submerged in a sea of mud. The thick layer of soil covered the walkways, giving off a fishy, salty smell of seawater mixed with the smell of young mud. Floodwaters flooded into each factory, damaging many pieces of equipment, burning the compost, and the barrels of fish sauce that were about to be finished were contaminated with dirty water and had to be thrown away.
At the factories, the owners and workers hurriedly shared the mud by hand, helping each shovel carry it out. Pumps, fish sauce pipes, salt storage tanks, and bottling areas were all soaked in water, forcing each part to be disassembled for cleaning.
Mr. Nguyen Van Lau, a worker at Kim Ngu fish sauce factory, said the floodwaters rose so quickly that all the machinery was paralyzed. Mr. Lau said, "We had to do everything manually; one working session was not enough to clean it, so the factory and machinery were still damp and had to be thoroughly dried before daring to operate again."
A representative of the Kim Ngu facility reported that about 20 tons of fish salt were washed away, the packaging warehouse was soaked, and the initial damage was estimated at about 50 million VND. This unit was lucky to have time to move some machines to higher ground, but it will still take a long time to restore production.
The most seriously damaged was the Thuan Hung fish sauce facility. Mr. Nguyen Thanh Phung, the owner of the facility, said that he almost lost all of his accumulated assets overnight, with an estimated damage of no less than 1 billion VND. Mr. Phung said, "The flood came at dawn, we didn't have time to react, all the salt and fish sauce that were about to be made into finished products were ruined.
According to Mr. Phung, the traditional fish sauce of the facility must be continuously fermented for 2 years to reach 50 to 60 degrees of protein. Each little bit of fish sauce is crystallized from many kilograms of fish and a meticulous care process. The owner of Thuan Hung facility shared that when the water flooded, the protein content was completely lost, it was like pouring water into the sea, it could not be recycled or repaired.
Seeing two years of hard work ruined, we were very heartbroken because we could not do it again immediately. In addition to the loss of raw materials, the pump system, filter tank, and drying rack here were also submerged deep in mud. Many facility owners in Phu Thuy said that the fish sauce making profession depends on absolute quality and cleanliness, just a little bit of impurities can ruin the whole product. Therefore, the factory cleaning process must be carried out very strictly, it is expected to take many months to bring production activities back to normal.
Currently, the local government is listing the extent of the damage to have an emergency support plan for the people. Regarding the case that occurred on November 30 …
The Philippine Meteorological, Geophysical and Astronomical Services Administration (Pagaza) said in At 11:00 a.m. on December , the center of tropical depression Wima was located at 11.7 degrees north latitude, 127.6 degrees east longitude, about 235 km east of Borangan Eastern Sama.
Wima had maximum winds of 45 km/h, gusts of 55 km/h, moving west-southwest at 15 km/h and remained stable. Wima may fan westward from December 6, approaching or making landfall in Eastern Visayas or Jinagas Islands during the night of December 5 or early morning of December 6 before continuing to sweep across the Visayas area until December 7.
Although it had not yet strengthened into a typhoon while still offshore of the Philippines, Winma still created a wind field of up to 220 km wide, enough to bring continuous heavy rains in Visayas, Caraga and Northern Mindao. On December 5, heavy to very heavy rains of 100 to 200 mm, concentrated in Northern Sama, Eastern Sama, Sama, Biliran, Le and Southern Le. Provinces such as Sebbu, Bohon, Negros Oriental, Negros Occidental, Sikijo, Gimaras, Iloilo, Capis or Surigao del Norte will experience moderate to heavy rains of 50 to 100 mm. On December 6, heavy rains are forecast to expand to Sebbu, Negros Occidental, Lan, Capis and Iloilo, while Eastern Sama and Saon Ly will continue to experience heavy rains.
By December 7, the focus of rain will shift to Atlan, Capis and Antic with rainfall that may continue to reach 100 to 200 mm, and spread to Palawan, Iloilo, Gimaras and many provinces of Negros and Sebu. Due to the complicated developments of Winma, many emergency measures have been deployed. The authorities of Karaga and Northern Mindanao have suspended all maritime activities since the morning of December. The Philippine Coast Guard has requested Ships are anchored at the ports of Kamigin, Jinag, Bucas Grande and Siago. After the area was placed under a level 1 storm warning, many localities simultaneously let students stay home from school to ensure safety. In Kagean deoro, Mayor Rolando Uy suspended all in-person classes and ordered disaster response teams to be on duty 24/7. In Karaga. The Surigao Den Norte government advised towns to activate response plans depending on the risk level of each area. In the Jinagat archipelago, Governor Nilo Demere Jr. raised the warning level to green and mobilized all disaster prevention forces.
Pagasa said Wima is likely to remain a tropical depression when it sweeps across the Philippines. However, when it enters the warm western waters, that is, the East Sea towards the South Central Coast of Vietnam, this system has the conditions to strengthen and could become storm No. 16 in the East Sea in the coming days.
In the context that many areas have After a long period of rain, the risk of flash floods and landslides has been warned at a high level. Local authorities have been urged to closely monitor the weather situation while people in low-lying areas, riverside and mountainous areas have been asked to be ready to evacuate when there is a warning signal. END
nhận ngày 6 tháng 12 cả khu sản xuất tập trung vẫn chìm trong biển bùn. Lớp đất dày phù kín lối đi xộc lên mùi tanh mặn của nước biển hoa lẫn mùi bùn non. Nước lũ tràn vào từng nhà xưởng làm nhiều thiết bị hư hỏng, mối ủ bị hỏa tan, những thùng nước mắm chuẩn bị thành phẩm bị nước bẩn xâm nhập đanh phải bỏ đi. Tại các nhà xường, chủ cơ sở và công nhân tất tả chia nhau vết bùn bằng tay giúp từng xẻng mang ra ngoài. Máy bơm, đường ống dẫn mắm, kho chứa muối hay khu vực đóng chai đều ngấm nước, buộc phải tháo rời từng bộ phận để vệ sinh. Anh Nguyễn Văn Lâu, công nhân cơ sở nước mắm Kim Ngư cho biết, nước lũ lên quá nhanh khiến toàn bộ máy móc tê liệt. Anh Lâu nói, "Chúng tôi phải làm thủ công hoàn toàn, một buổi làm vẫn chưa sạch được nên xưởng, máy móc còn ẩm, phải lau khô kỹ lưỡng mới dám vận hành lại." Đại diện cơ sở Kim Ngư thống kê, khoảng 20 tấn muối ủ cá đã bị cuốn trôi, kho bao bì ướt dũng, thiệt hại ban đầu ước tính khoảng 50 triệu đồng. Đơn vị này may mắn kịp đưa một số máy móc lên cao nhưng việc khôi phục sản xuất vẫn cần nhiều thời gian. Thiệt hại nặng nề nhất là cơ sở nước mắm Thuận Hưng. Ông Nguyễn Thanh Phụng chủ cơ sở cho biết gần như mất trắng tài sản tíchcp chỉ sau một đêm, ước tính thiệt hại không dưới 1 tỷ đồng. Ông Phụng nói, "Lũ ập vào rạng sáng, chúng tôi không kịp trở tay, toàn bộ muối và những thù nước mắm chuẩn bị ra thành phẩm đều bị hỏng. Theo ông Phụng, dòng nước mắm truyền thống của cơ sở phải ủ liên tục trong 2 năm mới đạt 50 đến 60 độ đạm. Mỗi ít nước mắm là kết tinh từ nhiều kg cá và quy trình chăm sóc tỉ mỉ. Chủ cơ sở Thuận Hưng chia sẻ nước ngập vào là mất hoàn toàn độ đạm, coi như đổ sông đổ biển, không thể tái chế hay khắc phục. Nhìn công sức hai năm trời bị phá hỏng, chúng tôi rất đau xót vì không phải muốn làm lại là có ngay. Ngoài thiệt hại về nguyên liệu, hệ thống máy bơm, bể lọc, dàn phơi tại đây cũng bị ngập sâu trong bùn. Nhiều chủ cơ sở tại Phú Thủy nhận định nghề làm mắm sống nhờ chất lượng và độ sạch tuyệt đối, chỉ cần dính một chút tạp chất là hỏng cả mè hàng. Do đó, quy trình vệ sinh nhà xưởng phải thực hiện rất khắt khe, dự kiến phải mất nhiều tháng mới có thể đưa hoạt động sản xuất trở lại bình thường. Hiện chính quyền địa phương đang kê mức độ thiệt hại để có phương án hỗ trợ khẩn cấp cho người dân. Liên quan vụ án xảy ra ngày 30 tháng 11 tại Tây Ninh. Dư luận đặt câu hỏi liệu nghi phạm có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự do tinh thần bị kích động mạnh. Trao đổi về vấn đề này, luật sư Trần Viết Hà, Đoàn luật sư tỉnh Đắk Lắc khẳng định hành vi của nghi phạm không thỏa mãn các điều kiện để được xem xét giảm nhẹ theo quy định. Theo luật sư Hà, hành vi xịt nước hay lời nói khiêu khích của nạn nhân chưa đủ mức độ để coi là hành vi trái pháp luật nghiêm trọng, yếu tố bắt buộc để áp dụng tình tiết giảm nhẹ này. Nghị quyết của hội đồng thẩm phán xác định kích động mạnh là trạng thái người phạm tội không hoàn toàn tự chủ xuất phát từ hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra tức thời. Trong vụ việc tại Tây Ninh, nghi phạm có đủ thời gian suy nghĩ và lựa chọn cách xử lý khác thay vì điều khiển ô tô như một hung khí, do đó không thể coi là hành vi phạm tội trong trạng thái bị kích động mạnh. Đồng quan điểm luật sư Nguyễn Thanh Hải, giám đốc Công ty luật An Hoàng Gia cho rằng nghi phạm thể hiện mức độ quyết liệt rất cao. Việc Nguyễn Tấn Thành nhiều lần lùi xe và lao vào nhà cho thấy đây không phải phản ứng mất kiểm soát tức thời. Vì vậy, theo luật sư Hải, quyết định khởi tố vụ án về tội giết người là phù hợp với bản chất sự việc. Ngày 01 tháng 12, Công an tỉnh Tây Ninh đã tạm giữ hình sự Nguyễn Tấn Thành, sinh năm 1979 để điều tra. Theo thông tin ban đầu, do mâu thuẫn về tài sản và bức xúc khi bị chị gái xịt nước vào xe, Thành đã lái ô tô lao thẳng vào nhà người thân tại xã Bến Cẩu. Bà NTBS sinh năm 1983, em gái Thành tử vong. Bà NTH sinh năm 1976, chị gái Thành may mắn thoát nạn. Theo điều 123 bộ luật hình sự, tội giết người có khung hình phạt từ 12 đến 20 năm tù, tù trung thân hoặc tử hình. Cục quản lý thiên văn địa vật lý và khí tượng Philippines Pagaza cho hay vào hồi 11 gi ngày 0 tháng 12, vị trí tâm áp thấp nhiệt đới Wima ở 11,7 độ vĩ bắc, 127,6 độ kinh đông cách borangan Eastern Sama khoảng 235 km về phía đông. Wima có sức gió tối đa 45 km/h, giật 55 km/h, di chuyển theo hướng tây tây nam với tốc độ 15 km/h và vẫn giữ cường độ ổn định. Wima có thể quạt sang hướng tây từ ngày 6 tháng 12, tiến gần hoặc đổ bộ vào Eastern Visas hay quần đảo Jinagas trong đêm 5 tháng 12 hoặc rạng sáng 6 tháng 12 trước khi tiếp tục quét qua khu vực Visazas đến ngày 7 tháng 12. Dù chưa mạnh lên thành bão khi còn ở ngoài khơi Philippines, Winma vẫn tạo ra trường gió rộng tới 220 km đủ để kéo theo mưa lớn liên tục ở Visayas, Caraga và Bắc Mindao. Trong ngày 5 tháng 12, mưa to đến rất to 100 đến 200 mm, tập trung tại Northern Sama, Eastern Sama, Sama, Biliran, Le và Southern Le. Các tỉnh như Sebbu, Bohon, Negros Oriental, Negros Occidental, Sikijo, Gimaras, Iloilo, Capis hay Surigao del Norte sẽ chịu mưa vừa đến to 50 đến 100 mm. Dự báo sang ngày 6 tháng 12, mưa lớn mở rộng sang Sebbu, Negros Occidental, Lan, Capis và Iloilo, trong khi Eastern Sama và Saon Ly vẫn duy trì mưa dày đặc. Đến ngày 7 tháng 12, trọng tâm mưa chuyển lên Atlan, Capis và Antic với lượng mưa có thể tiếp tục đạt 100 đến 200 mm, đồng thời lan xuống Palawan, Iloilo, Gimaras và nhiều tỉnh thuộc Negros và Sebu. Trước diễn biến phức tạp của Winma, nhiều biện pháp khẩn cấp đã được triển khai. Chính quyền Karaga và Bắc Mindanao tạm dừng toàn bộ hoạt động đường biển từ sáng tháng 12. Lực lượng tuần duyên Philippines yêu cầu tàu thuyền neo đậu cố định tại các cảng Kamigin, Jinag, Bucas Grande và Siago. Sau khi khu vực này được đặt trong cảnh báo bão cấp 1, nhiều địa phương đồng thời cho học sinh nghỉ học để bảo đảm an toàn. Tại Kagean deoro, thị trưởng Rolando Uy đình chỉ toàn bộ lớp học trực tiếp và lệnh cho các đội cứu hộ ứng phó thiên tai trực chiến 24/24. Ở Karaga. Chính quyền Surigao Den Norte khuyến cáo các thị trấn kích hoạt phương án ứng phó tùy theo mức độ rủi ro của từng khu vực. Tại quần đảo Jinagat, thống đốc Nilo Demere Jr. nâng mức cảnh báo lên cấp độ xanh và huy động toàn bộ lực lượng phòng chống thiên tai. Pagasa nhận định Wima nhiều khả năng vẫn ở mức áp thấp nhiệt đới khi quét qua Philippines. Tuy vậy, khi đi vào vùng biển ấm phía tây tức khu vực biển Đông hướng về vùng biển Nam Trung Bộ của Việt Nam, hệ thống này có điều kiện để mạnh thêm và có thể trở thành bão số 16 trên biển Đông trong những ngày tới. Trong bối cảnh nhiều khu vực đã bão hỏa nước, sau những đợt mưa dài, nguy cơ lũ quét và sạt lở được cảnh báo ở mức cao. Chính quyền địa phương được kêu gọi theo dõi sát sao tình hình thời tiết trong khi người dân tại vùng trũng, ven sông và khu vực đồi núi được yêu cầu sẵn sàng sơ tán khi có tín hiệu cảnh báo. Tối ngày 4 tháng 12, Công an thành phố Đà Nẵng phối hợp Cục Đối ngoại Bộ Công an bàn giao ba nghi phạm người Hàn Quốc có lệnh truy nã quốc tế cho cơ quan chức năng Hàn Quốc để di lý về nước. Những người liên quan gồm Choy Minsu 26 tuổi, Choy Zinw 25 tuổi và S Jov 28 tuổi. Đây là nhóm bị Interpol, tổ chức cảnh sát hình sự quốc tế truy nã đỏ theo yêu cầu của Hàn Quốc với các tội danh lừa đảo, tổ chức tội phạm và mua bán người. Theo cơ quan chức năng, ban nghi phạm trên điều hành một đường dây lừa đảo tình cảm qua mạng tại khu phức hợp Ba Vết của Campuchia Giáp Biên giới Việt Nam, sử dụng công nghệ defake giả danh phụ nữ tiếp cận nhiều nạn nhân nam giới. Sau khi tạo dự dưng lòng tin, các đối tượng dụ dỗ nạn nhân tham gia nhiệm vụ du lịch có trà phí với cam kết tài trợ chi phí ăn ở, vé máy bay, hoàn tiền sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Khi các nạn nhân dính bẫy và bị dẫn dụ sang Việt Nam hoặc Thái Lan, nhóm này tiếp tục dụ dỗ sang Campuchia. Tại đây, các nạn nhân bị thu hộ chiếu, giám giữ và cưỡng ép học thuộc kịch bản lừa đảo để thực hiện hành vi lừa đảo trực tuyến. Từ tháng 8 đến tháng 12 năm 2024, đường dây đã chiếm đoạt khoảng 1 triệu đô la Mỹ. Giữa tháng 10 năm 2025, khi nắm thông tin nhóm trên chạy trốn từ Campuchia sang Việt Nam và đang lần trốn tại Đà Nẵng, Phòng quản lý xuất nhập cảnh Công an Đà Nẵng đã triển khai xác minh và phát hiện cả ba đang ẩn nu tại một khách sạn ở phường An Hải, Đà Nẵng. Phòng quản lý xuất nhập cảnh đã phối hợp Phòng Cảnh sát cơ động và Công an phường An Hải tổ chức bắt giữ. Quá trình đấu tranh, cả ba nghi phạm khai là đối tượng bị Interpol truy nã. Trong 18 năm qua, thành phố Hồ Chí Minh và Nam Bộ đã ba lần có bão đổ bộ gồm Durian tháng 12 năm 2006, Pak tháng 04 năm 2012 và Usaki tháng 11 năm 2018. Như vậy có hai cơn bão vào thành phố Hồ Chí Minh và Nam Bộ dịp cuối năm. Lần này bão số 16 đang hình thành cũng vào những ngày cuối cùng năm 2025. Vậy khả năng bão ảnh hưởng đến khu vực thành phố Hồ Chí Minh và Nam Bộ ra sao? Theo nhận định của ông Lê Đình Quyết, trưởng phòng dự báo đài khí tượng thủy văn Nam Bộ, cơn bão số 16 sắp hình thành, khả năng cao tới gần bờ sẽ suy yếu. Do Hoàn Lưu bão có thể sẽ gây mưa to ở khu vực Phú Yên đến Khánh Hòa cũ. Về khả năng tác động tới Nam Bộ và cao nguyên Trung Bộ, 10:02 bão có thể gây rông, sét gió giật, mưa ở 10:04 Lâm Đồng hoặc các tỉnh miền Đông Nam Bộ. 10:07 Còn miền Tây thì khả năng tác động không 10:09 cao. Tuy nhiên vẫn phải theo dõi thêm vì 10:11 diễn biến thời tiết rất khó lường. Còn 10:14 bà Lê Thị Xuân Lan, chuyên gia khí tượng 10:16 thủy văn dự báo ngày 7 tháng 12, hình 10:18 thái trên bắt đầu vượt qua miền Nam của 10:20 Philippines để vào biển Đông. Nó sẽ hoạt 10:23 động ở phía đông của Trường Sa, tức là 10:25 nam biển Đông. Bà Lan phân tích khi cơn 10:27 bão này vào, không khí lạnh suy yếu, do 10:30 đó hướng đi sẽ chết lên Tây Tây Bắc. Mô 10:32 hình của Mỹ cho rằng khi vào gần đến 10:34 vùng biển của Nam Trung Bộ, khi đi vào 10:37 gần có khả năng suy yếu một chút thành 10:39 áp thấp nhiệt đới hoặc cơn bão nhỏ. Do 10:42 đó, khả năng bão vào đất liền sẽ ở cấp 10:44 không quá mạnh hoặc suy yếu. Bà Lan cũng 10:47 cảnh báo thêm các dự báo có thể thay đổi 10:49 nhiều nên người dân chủ tâu thuyền cần 10:51 theo dõi thường xuyên. Về thời tiết Nam 10:54 Bộ từ nay đến cuối tuần, đài khí tượng 10:56 thủy văn Nam Bộ dự báo trời mây thay 10:58 đổi, ngày nắng, mưa giảm dần, chỉ còn 11:00 xuất hiện vài nơi mang tính chất cục bộ. 11:03 Thời gian nắng có xu hướng gia tăng vào 11:05 buổi trưa, trời khá oi bức. Độ ẩm trong 11:07 không khí có phần xuống thấp, nguy cơ 11:09 cao xảy ra cháy nổ. Bên cạnh đó, chiều 11:12 cường tiếp tục lên cao trong kỳ chiều 11:14 cường giằm tháng 10 âm lịch gây ngập sâu 11:16 ở khu vực trỗm thấp ven sông. 11:20 Ngày 4 tháng 12, người dân xã Phú Trạch, 11:23 tỉnh Quảng Trị trước đây thuộc huyện 11:24 Quảng Trạch, Quảng Bình vừa phát hiện 11:26 một vết nứt dài xuất hiện trên quốc lộ 1 11:29 đoạn qua khu vực đèo ngang. Vị trí xuất 11:31 hiện vết nứt khá gần với nơi phát hiện, 11:34 run đất bò ra mặt đường chết hàng loạt. 11:36 Trước đó, người dân thôn Vịnh Sơn, xã 11:39 Phú Trạch cũng chứng kiến hiện tượng run 11:41 đất xuất hiện dày đặc và chết hàng loạt 11:44 trên các lối đi bê tông, sân vườn, thậm 11:46 chí kéo dài tới mép quốc lộ 1. Hiện 11:49 tượng kéo dài nhiều ngày, run trồi lên 11:51 mặt đất rồi chết khi gặp nắng, điều mà 11:54 người dân địa phương cho biết chưa từng 11:56 xảy ra trước đây. Người dân bày tỏ lo 11:58 lắng có thể nền đất khu vực đang chịu 11:59 tác động của thời tiết hoặc có biến động 12:02 địa chất song cơ quan chức năng chưa đưa 12:04 ra kết luận chính thức. Không chỉ ở 12:06 Quảng Trị, từ giữa tháng 11 run bắt bò 12:08 kín vỉa hè rồi chết khô hàng loạt với 12:11 mật độ dày chưa từng thấy khiến cư dân 12:13 lo lắng. Trong hôm nay, phóng viên đã có 12:15 trao đổi với Phó giáo sư và tiến sĩ 12:18 Hoàng Đức Huy, Phòng thí nghiệm động vật 12:20 học, bộ môn sinh thái và sinh học tiến 12:22 hóa, khoa sinh học công nghệ sinh học, 12:25 trường Đại học Khoa học Tự Nhiên Đại học 12:26 Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh. Xung 12:28 quanh hiện tượng này, theo Phó giáo sư 12:30 và tiến sĩ Hoàng Đức Huy, run đất còn 12:32 gọi là trùn đất có thể ở trong nước. Run 12:35 đất không có phổi. Chúng hô hấp qua da, 12:38 thở qua da. Và để quá trình này diễn ra, 12:41 da của chúng bắt buộc phải luôn ẩm ướt. 12:43 Nếu da bị khô, chúng sẽ chết ngộp. Trên 12:46 thực tế, giun đất có thể sống sót hoàn 12:48 toàn khỏe mạnh khi bị ngâm trong nước, 12:50 miễn là nước có đủ oxy hòa tan trong 12:53 nhiều ngày. Do đó, một cơn mưa đơn thuần 12:56 làm ngập các đường hang của chúng không 12:58 phải là mối đe dọa gây chết ngộp như 13:00 chúng ta vẫn tưởng. Chúng hoàn toàn có 13:02 thể sống bình thường và chờ nước rút. 13:04 Phó giáo sư Huy cho rằng có thể đưa ra 13:06 ba giả thuyết khoa học cho hiện tượng 13:08 giun đất trồi lên khi trời mưa. Đầu tiên 13:11 là run đất bị báo động giả. Đây là một 13:13 trong những giả thuyết được chấp nhận 13:15 rộng rãi. Run đất là con mồi ưa thích 13:17 của nhiều loài, đặc biệt là chuột chũi. 13:19 Chuột chuỗi di chuyển và đào bới dưới 13:21 lòng đất, tạo ra những rung động đặc 13:23 trưng báo hiệu cho run đất biết nguy hại 13:26 đang tới. Khi trời mưa, hàng ngàn giọt 13:28 nước nện xuống mặt đất, tạo ra các rung 13:30 động. Do đó, khả năng run đất đã lộn 13:33 những rung động này với rung động do 13:35 chuột chuỗi gây ra. Phản ứng bản năng 13:38 của chúng là trồi lên bề mặt để thoát 13:40 khỏi cái săn mồi đang đào bới bên dưới. 13:43 Trong dân gian, người ta dụ trùn bằng 13:44 cách cắm một thanh gỗ và cọ thanh kim 13:46 loại vào tạo ra rung động thì chùn sẽ tự 13:49 động trồi lên và người ta chỉ việc lượm 13:52 vào lon để làm mồi câu. Những khu vực 13:54 trùn chồi lên trong thời gian gần đây 13:56 liệu có công trường xây dựng hay đóng 13:58 cọc làm móng? Thứ hai là mùa sinh sản. 14:01 Run đất trồi lên không phải là một hành 14:03 vi hoảng loạn mà là một chiến lược có 14:05 chủ đích để di cư và giao phối. Đối với 14:08 run đất, việc đào xuyên qua đất đặc là 14:10 một công việc vô cùng chậm chạp và tốn 14:12 năng lượng. Chúng không thể di chuyển xa 14:15 nhưng khi trời mưa, mặt đất trở nên ẩm 14:17 ướt. Đây là điều kiện lý tưởng để trùn 14:20 trườn đi nhanh hơn và xa hơn gấp nhiều 14:22 lần so với việc đào hầm. Chúng có thể di 14:25 chuyển hàng chục mét trong một đêm để 14:27 tìm kiếm lãnh thổ mới, nguồn thức ăn 14:29 mới. Quan trọng hơn, đây là cơ hội để 14:32 tìm đối tác để giao phối. Run đất là 14:35 loài lưỡng tính, có cả cơ quan sinh dục 14:37 đực và cái, nhưng chúng vẫn cần một cá 14:40 thể khác để trao đổi tinh trùng. PGS Huy 14:42 phân tích, việc di chuyển tự do trên mặt 14:44 đất ẩm giúp chúng tăng cơ hội gặp gỡ và 14:47 duy trì đa dạng di truyền cho loài. Tất 14:49 nhiên, chiến lược này đi kèm rủi ro. 14:51 Chúng có thể bị chim ăn hoặc không may 14:53 trườn lên vỉa hè, đường nhựa. Khi trời 14:56 hửng nắng, bề mặt bê tông khô đi rất 14:58 nhanh và chúng bị mắc kẹt, mất độ ẩm qua 15:01 da và chết. Bề mặt bê tông và xi măng 15:03 hút ẩm rất lẻ. Các vật liệu này có cấu 15:06 trúc vi mao dẫn khiến nước trên bề mặt 15:08 bốc hơi rất mạnh. Khi run đất tiếp xúc, 15:11 lớp màng ẩm trên da bị hút đi chỉ trong 15:13 vài phút, run đất mất nước qua da và 15:16 nhanh chóng chết ngộp. Thứ ba là sự thay 15:18 đổi đột ngột hoặc sự kích ứng trong môi 15:21 trường đất. Có nhiều nguyên nhân khiến 15:22 trùn bò lên mặt đất như thiếu oxy, thay 15:25 đổi nhiệt độ, thời tiết. Cũng có thể 15:27 vùng đất nơi trùn chú ngụ được bón các 15:29 loại phân gây nóng như phân gà, phân 15:32 lân. Hiện tượng này là bình thường. Kết 15:34 luận vấn đề, chuyên gia trường Đại học 15:36 Khoa học Tự Nhiên Thành phố Hồ Chí Minh 15:37 cho rằng hiện tượng run đất trồi lên 15:39 hàng loạt hoàn toàn là một phản ứng sinh 15:42 học tự nhiên. 15:45 Một trong những điểm mới đáng chú ý của 15:46 dự luật giáo dục nghề nghiệp sửa đổi là 15:49 cho phép các cơ sở giáo dục đại học nếu 15:51 đủ điều kiện có thể đăng ký đào tạo hệ 15:53 cao đẳng trong một số ngành nghề và phải 15:55 theo quy định của Chính phủ. Giải trình 15:57 về vấn đề này, tại phiên họp Ủy ban 15:59 thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo 16:01 dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, 16:04 trong quy hoạch các trường đại học cao 16:06 đẳng thì hệ thống trường cao đẳng sư 16:08 phạm sắp tới chỉ còn ba đến bốn trường. 16:11 Xu hướng các trường cao đẳng sư phạm sẽ 16:13 nhập vào các trường đại học sư phạm. Bộ 16:15 trưởng cho biết thêm trong trường đại 16:17 học sư phạm sẽ có đào tạo giáo viên mầm 16:19 non trình độ cao đẳng. Bộ trưởng nêu ý 16:21 kiến việc các trường đại học có thể đào 16:24 tạo trình độ cao đẳng với một số lĩnh 16:26 vực chuyên môn đặc thù, chuyên sâu và 16:28 lĩnh vực đặc biệt theo yêu cầu nhân lực 16:30 của đất nước. Theo tôi cần đưa một 16:32 nguyên tắc vào luật. Theo đó, các trường 16:34 đại học có thể được phép tổ chức đào tạo 16:36 trình độ cao đẳng trong trường đại học. 16:38 Tuy nhiên, Bộ trưởng nêu rõ việc đào tạo 16:40 ra sao, yêu cầu như thế nào để tránh 16:43 việc các trường đại học ồ ạt tuyển sinh 16:45 trình độ cao đẳng, khiến vô hiệu hóa và 16:48 giảm khả năng tuyển sinh của trường cao 16:50 đẳng thì cần có một quy định riêng cho 16:52 nội dung này. Đồng thời trong luật cũng 16:55 không thể chi tiết quá các nội dung này 16:56 được. Vì vậy, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn 16:59 đề nghị trong luật xác định một nguyên 17:01 tắc là có thể mở được, còn ai được, được 17:04 như thế nào giao chính phủ quy định. Sự 17:06 thảo luật giáo dục đại học đưa khái niệm 17:08 các cơ sở giáo dục đại học gồm trường 17:10 đại học, Đại học đa lĩnh vực, Đại học 17:12 Quốc gia, Đại học Vùng. Trong phiên thảo 17:14 luận của Quốc hội và Ủy ban thường vụ 17:16 Quốc hội, mô hình Đại học vùng được 17:18 nhiều đại biểu quan tâm cho ý kiến nên 17:20 giữ hay bỏ. Giải trình sau đó, Bộ trưởng 17:23 Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong báo cáo 17:25 tiếp thu, giải trình đã có 18 lần đề cập 17:28 đến vấn đề đại học vùng. Đây là vấn đề 17:30 lớn được nhiều đại biểu Quốc hội quan 17:32 tâm và chủ yếu là về Đại học Thái 17:34 Nguyên. Hiện nay có ba Đại học vùng ở 17:36 Thái Nguyên, Huế và Đà Nẵng. Trong báo 17:39 cáo của Bộ qua các năm cũng đánh giá 17:41 những phát triển và đóng góp của các đại 17:43 học vùng đương nhiên cũng có hạn chế 17:45 khuyết điểm nhưng phần đóng góp tích cực 17:48 vẫn là yếu tố lớn. Bộ trưởng cho biết 17:50 trong nghị quyết 71 của Bộ Chính trị yêu 17:52 cầu đánh giá xem xét khâu trung gian, Bộ 17:55 trưởng nêu quan điểm phải có khảo sát, 17:57 đánh giá thận trọng, chi tiết hơn, từ đó 18:00 có hướng xử lý tốt hơn. Đây là vấn đề 18:02 lớn cần phải xem xét. Đó không phải chỉ 18:05 là việc của Đại học Thái Nguyên hay việc 18:07 của mô hình đại học vùng nói chung hay 18:09 cần phải đánh giá khâu trung gian nằm ở 18:11 đâu. Với Đại học vùng, Bộ trưởng nói 18:13 việc quyết định thành lập hay giải thể 18:15 thuộc thẩm quyền của Chính phủ đang xu 18:17 hướng giao cho bộ. Vì vậy, trong quá 18:20 trình khảo sát, nếu có điểm bất cập vẫn 18:22 có thể điều chỉnh. 18:24 [âm nhạc] 18:27 te 18:30 [âm nhạc]
